آیا دیوار چین از ماه دیده می شود؟
جالب است که نخستین بار در سده هیجدهم (سال ۱۷۵۴) یک عتیقه‌باز انگلیسی به نام ویلیام استوکلی (W. Stukeley)- نه مثلا مرحوم آرمسترانگ یا جناب آلدرین- از خودش پرانده که دیوار بزرگ چین آن‌قدر عظیم است که از سطح ماه هم دیده می‌شود. این سخن تا اواسط قرن بیستم هم بارها و بارها به‌عنوان یک حقیقت بدیهی تکرار شد. اما از آن زمان تاکنون بارها و بارها گفته شده که نه‌خیر، دیوار بزرگ چین از فضا دیده نمی‌شود؛ منتها اشتیاق به بوق‌کردن حرف مفت، این حقیقت را همیشه مغلوب شایعات کرده است. رنگ این دیوار همرنگ خاک‌ها و صخره‌ها و زمین‌های اطراف است؛ به علاوه قطر آن هم بیشینه ۹/۱ متر است.
ادعای دیده‌شدن دیوار بزرگ چین از فضا مثل ادعای دیده‌شدن مولکول‌های وراثتی با چشم غیرمسلح است (چون مولکول‌های عظیمی هستند پس لابد باید دیده شوند). بنابر محاسبات اپتیک با توجه به قدرت تفکیک چشم که خود تحت تأثیر بزرگی جسم، فاصله آن از چشم و اندازه مردمک چشم است، تنها اجسامی که کمینه ۱۱۰ کیلومتر قطر و تقابل رنگی با زمینه داشته باشند، از سطح ماه با چشم غیرمسلح قابل دیدن هستند.
از این فاصله چنین جسمی اندازه زاویه‌ای حدود یک دقیقه قوسی خواهد داشت. (هر دقیقه یک قوسی شصتم درجه است) برای مقایسه، قطر ماه بدر ۳۰ دقیقه قوسی است و اگر اندازه جسمی از یک سی ام قطر ماه کمتر باشد، دیگر برای چشم تفکیک‌پذیر نیست. اگر بخواهیم یک جور دیگر قضیه را شیرفهم کنیم می‌توانیم این‌طور مقایسه کنیم که اندازه زاویه‌ای دیوار بزرگ چین از ماه، به قدر اندازه زاویه‌ای یک تار مو از فاصله ۳/۲ کیلومتری خواهد بود. دیدن دیوار بزرگ چین از سطح ماه با این حساب به تفکیک‌پذیری دیداری حدود ۱۷۰۰۰ بار بیشتر از دقت کنونی دید انسان نیاز دارد.
تعجبی ندارد که آرمسترانگ هم تا آخرین لحظه عمر اعتراف نکرد که دیوار چین را از سطح ماه دیده است.ممکن است بگویید، خب از ماه نمی‌شود دید ولی از مدار زمین چطور؟ ناسا می‌گوید می‌شود با دشواری و در شرایطی نادر (از نظر مادر دلسوز یک فضانورد: هوا خوب باشد، فضانوردها آب‌هویجشان را خورده باشند و جوراب‌های فضایی‌شان را موقع خواب درآورده باشند) شاید بتوان دیوار چین را دید.
کریس هدفیلد (Chris Hadfield) فضانوردی که اخیرا در فضا برنامه اجرای موسیقی با گیتار را نیز اجرا کرد اخیرا در پیج گوگل پلاس خود این مطلب را متذکر شد که نه تنها خودش از ایستگاه فضایی بین المللی (با مداری حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ کیلومتر) نتواسته دیوار چین را ببیند بلکه دوستان چینی او نیز نتواسته اند این دیوار را مشاهده کنند.
